Jan BERDYSZAK (1934 - 2014), Narożne passe-par-tout, 1994

akryl, płótno naklejone na płytę; 232 x 125 cm;
sygn., dat. i opisany na odwrocie: AKRYL / JAN / BER / DYSZ / AK / 1994, obok: NAROŻNE / PASSE- / PAR-TOUT, poniżej: 232 x 125 cm.

PROWENIENCJA:
- kolekcja prywatna, Polska,
- kolekcja Waldemara Andzelma, Lublin.

WYSTAWIANY:
- Berdyszak, Gierowski, Kałucki, Kamoji, wystawa zbiorowa, Muzeum Miasta Łodzi, 22.10.2010 - 29.01.2011.
REPRODUKOWANY:
- Berdyszak, Gierowski, Kałucki, Kamoji, Anzelm Gallery, Lublin 2010, s. 14-15,
- Jan Berdyszak. Prace 1960 - 2006, [oprac.] Marta Smolińska-Byczuk, Wojciech Makowiecki, Mirosław Pawłowski, Poznań 2006, s. 181.

Co jest pomiędzy dajmy na to światłem a cieniem, pomiędzy obrazem a ramą? Na te pytania stara się odpowiedzieć twórczość Jana Berdyszaka – artysty analizującego przestrzeń oraz zależności zachodzące pomiędzy nią a obiektami w niej umieszczonymi. Malarz zaczął od dekonstrukcji – początkowo uległo mu podobrazie, które z prostokątnego czy kwadratowego stało się koliste i obłe, raczej nie nadające się do umieszczenia w tradycyjnych ramach. Ok. 1965 roku powstaje pierwszy obraz strukturalny z otworem, gdzie linia wycięcia nie pokrywa się z zewnętrznym obwodem dzieła. Następnie artysta zajął się tym, co większości ludziom umyka – „światłem” istniejącym między dziełem a oprawą, czyli passe-partout lub jak chciał twórca pass-par-tout – przejściem ku całości. Poruszenie problematyki przestrzeni, jej wypełnienia lub dopełnienia, tego co ją ogranicza lub uwalnia, było wiodącym tematem w twórczości Jana Berdyszaka. Ta zapewne uproszczona charakterystyka nie uwzględnia całego spektrum zainteresowań artysty, a najczęściej prezentowane na aukcjach kompozycje przestrzenne nie wyczerpują wszystkich stosowanych do badania przestrzeni form jakimi były również instalacje, rzeźba, grafika, fotografia oraz książka artystyczna. Okazją do zapoznania się z przekrojem twórczości Jana Berdyszaka były wystawy zorganizowane na przełomie 2006 i 2007 roku, w poznańskich galeriach (oraz toruńskiej galerii Wozownia) podsumowujące niemalże 50 lat pracy twórczej artysty.