SAXONIA Herkules, De plica quam poloni gwoździec, roxolani kołtunum vocant.

De plica quam poloni gwoździec, roxolani kołtunum vocant. 

Liber nunc primu in luce editus. Patavi (Padwa) 1600. Apud Lauretiu Pasquatu. Typographi Almae Uniuersitatis Iuristarum. (19,5 x 14,5 cm), k. [26], s. 247, k. tyt. w miedziorycie (z herbem Zamojskiego), winiety, ozdobne inicjały, opr. płsk. z epoki.
(Estr. T. 27).  Rozprawa medyczna na temat "kołtuna polskiego", dedykowana Janowi Zamojskiemu (1542-1605). Na początku autor omawia zwyczaj postrzyżyn u ludów starożytnych, potem sławi Zamojskiego. Mówi, że on sam wyleczył w Padwie Polaka chorującego na kołtun. Inne wiadomości o kołtunie miał z opowiadań Joachima z Osieszyna Sty Olszyńskiego. Rozprawa powyższa jest jednym epizodem w polemice, jaka się wówczas w całej Europie wywiązała na temat kołtuna. Kołtun oznacza zbity kłąb włosów na głowie, powstały wskutek brudu, niemycia i nieczesania głowy, połączony zwykle z wszawicą. Jego nazwa wywodzi się od kiełtania się, czyli kołysania poklejonych i sfilcowanych kudłów. Każdy przeciętny Europejczyk epoki baroku i oświecenia najpilniej wystrzegał się mycia głowy. Początkowo kołtuna nie kojarzono z brakiem higieny osobistej - uważano, że powstaje on samoistnie i jest objawem choroby reumatycznej - gośćca. Za sprawczynie tego nieszczęścia uważano przede wszystkim czarownice, zwłaszcza polskie, co potwierdzają: łacińska medyczna nazwa tej przypadłości: plica polonica, oraz niemiecka: Weichselzopf (bo najczęściej spotyka się tę chorobę w Polsce, nad brzegami Wisły). Zdecydowanie z kołtunami rozprawił się dopiero w 1862 r. profesor Józef Dietl (1804-1878), rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dowodząc genezy kołtuna oraz braku związku między jego obcięciem a chorobami jego właścicieli. Herkules z Saksonii (Ercole Sassonia) (1551-1607) - włoski lekarz, jeden z największych klinicystów renesansu, jego główne prace naukowe dotyczyły diagnostyki, chorób skóry i chorób wenerycznych. Otarcia i przybrudz. opr., ubytki na grzbiecie, na przedniej okł. odręczna numeracja, zażółcenia, rdzawe plamki i niew. zaplamienia, brak 2-óch kart (s. 27-30), ślady zawilgocenia. Prawdopodobnie najwcześniejsza praca o kołtunie polskim. Bardzo rzadkie.