Lelewel Joachim- Nowosilców w Wilnie [pierwodruk, powstańcze wydanie, Warszawa 1831][jeden z pierwszych druków dotyczący ruchu filomatów]

Nowosilców w Wilnie w roku szkólnym 1823-1824 dołączona nota o kuratorii Nowosilcowa podana na ręce generała Rosen przez Onacewicza/ Warszawa 1831/ autorstwo dzieła przypisuje się Joachimowi Lelewelowi, który dopiero po latach przyznał się do popełnienia dzieła ( Nowosilcow w Wilnie, czyli Wojna carska z młodzieżą, dziećmi i instrukcją, wyjątek z dziejów 1824 roku. W: Polska odradzająca się, czyli dzieje polskie od roku 1795. Wyd. 2, pomnożone przypisami. Bruxella 1843.)/ oprawa półskórek z epoki/ 10x15,5cm/ s.120/ pieczątki własnościowe na wyklejce, s.tyt., 80 oraz ostatniej stronie/ stan bardzo dobry, w dwóch miejscach reperacja papieru, nieduży ubytek skóry na grzbiecie, nieduże ślady zaplamienia na bocznych krawędziach trzech pierwszych kart. Bardzo ładny egzemplarz.

Jedna z pierwszych publikacji dokumentujących dzieje filomatów, filaretów i innych tajnych stowarzyszeń z okresu Mickiewicza.

Broszurę tę Adam Mickiewicz wymienia w przypisie do przedmowy w drezdeńskich Dziadach.

Bardzo rzadkie!

Książka zawiera:

1.      Opis śledztwa Nowosilcowa w Wilnie i na Litwie w latach 1823–1824 (

2.      Pierwszy przedruk tłumaczenia ukazu (pierwszy całościowy zapis nie tylko faktografii śledztwa, lecz także narracji senatora o historii filomatów, filaretów i innych tajnych związków ujawnionych wówczas na Litwie)

3.      Notę Ignacego Onacewicza, czyli datowane na 1829 rok pismo zaprzyjaźnionego z Lelewelem historyka uniwersyteckiego z Wilna, charakteryzujące tamtejsze rządy Nowosilcowa jako kuratora po 1824 roku

4.      Artykuł; Kilka słów o losie wygnańców litewskich, który znalazł się w periodyku powstańczym „Fenix”.

,,Słowem, zawartość Nowosilcowa w Wilnie wydanego w 1831 roku w powstańczej Warszawie obejmuje okres od procesu filomatów, wraz z jego pogłębioną genezą (sięgającą czasów napoleońskich), do roku publikacji, Kilka słów o losie wygnańców litewskich pochodzi bowiem z marca 1831. Z pewnością Lelewel chciał w ten sposób powiązać różne fakty z lat 1823–1824 z powstaniem listopadowym, udokumentować genealogię insurekcji, włączając w nią wydarzenia wileńskie w czasie procesu filomatów i po nim, za kuratorii Nowosilcowa (nota Onacewicza), oraz losy zesłanych filomatów w Rosji. Ważne, że autorem Nowosilcowa w Wilnie był, z jednej strony, ambasador Mickiewicza i filomatów w Warszawie w latach 1825–1829, a więc fragment poświę- cony losowi wygnańców litewskich nie opiera się na zasłyszanych informacjach, tylko na częstym kontakcie korespondencyjnym (z Daszkiewiczem, Mickiewiczem, Malinowskim, Malewskim i innymi). Z drugiej strony, ktoś doskonale zorientowany w realiach warszawskich, „współtwórca życia umysłowego” – wraz z Mochnackim – ówczesnej stolicy.’’