PAPLA Józef - W trybach życia. Wspomnienia z minionych lat 1897-1930/35. [Wol.] 1-4. Wadowice 1935. 8, k. [2], 328

PAPLA Józef - W trybach życia. Wspomnienia z minionych lat 1897-1930/35. [Wol.] 1-4. Wadowice 1935. 8, k. [2], 328. brosz.
Rękopis autorski. Cztery zeszyty form. 19,8x16,1 cm, papier liniowany, odręczna foliacja ciągła, karty zapisane jednostronnie. Karta tytułowa do całości w pierwszym zeszycie; autor określa się tu jako "inwalida pracy". Następna karta zaw. spis treści: Rodzinna wioska, Przed-szkole, W szkole, Poza-szkole, Rozpoczęcie pracy zarobkowej, W fabryce i rok 1914, Poniewierka wojenna "za cesarza" i nasz kraj, Koniec wojny i powrót do fabryki, Trudne decyzje i trudna praca, Rozmaitości i zakończenie. W czterostronicowym wstępie autor informuje, że pierwotna wersja jego wspomnień, przesłana do redakcji "Naprzodu" w 1934, została zagubiona. "Piszę więc poraz drugi - tłumaczy - mimo lamentów literackich, że w Polsce prawie co drugi pisze książki". Wyjaśnia motywy podjęcia trudu pisarskiego: "jedynie w Sowieckiej Rosji robotnicy piszą wiele z własnych przeżyć [...] poto, ażeby młode pokolenie [...] wiedziało, ile trudów, walk i ofiar poniosło starsze pokolenie dla młodych [...]. Nie roszczę sobie najmniejszych pretensji literackich, ani też piszę dla zdobycia pieniędzy, rozgłosu lub uznania, lecz tylko z pewnego poczucia obowiązku społecznego". I dodaje: "W pracy niniejszej posługiwałem się pamięcią i garścią zachowanych notatek". Z treści utworu wynika, że jego autor urodził się 23 XII 1897 w Janowicach pod Białą, w późniejszych latach mieszkał w Bielsku-Białej, Dziedzicach i Wadowicach. Pracę zarobkową rozpoczął mając 11 lat, pracował jako pomocnik budowlany w Białej. Był członkiem "Sokoła" i drużyny skautowej. W 1913 został zatrudniony w bielskiej Fabryce Wyrobów Metalowych i Emaliowanych. W I 1917 został powołany do służby w wojsku (Kielce, Nowy Sącz, Opawa, Wiener Neustadt, Floridsdorf). Wraz z zakończeniem działań wojennych zaangażował się w działalność związkową i wrócił do pracy w fabryce w Białej. Był współorganizatorem strajku, żądając ośmiogodzinnego dnia pracy. Założył Robotniczy Komitet Obrony Państwa, organizował obchody pierwszomajowe. W początkach 1921, porzuciwszy pracę w fabryce, został etatowym działaczem związkowym. Wiele czasu poświęcił organizacji związkowej w Czechowicach-Dziedzicach. Brał aktywny udział w propagowaniu idei spółdzielczości na tamtych terenach. W 1926 przeniósł się do Wadowic, gdzie podjął pracę w Kasie Chorych, nie rezygnując z działalności społecznej. Był inicjatorem budowy Domu Robotniczego. Ostatnie strony swoich wspomnień poświęcił autor pobytowi w szpitalu. Pod tekstem adnotacja: "Wadowice, 28/III 1935".
Na przedniej okł. pierwszego zeszytu odręczna notatka: "B. ciekawe w całości!! Pamiętnik solidnego działacza zawodowego. Do nagrody", co pozwala przypuszczać, że pamiętnik przesłano na konkurs. Na stronie tytułowej tego samego zeszytu widnieje kolejny zapis (sporządzony inną ręką): "Zakupiony 11. X. 1969 od zbieracza makulatury (Wiśniewskiego)". Część kart wklejono do zeszytów, część usunięto; foliacja dokonana ręką autora jest jednak bez braków. Dołączone zdjęcie autora z 1921 z jego podpisem. Pamiętniki Józefa Papli, pisane miejscami dość nieporadnie, zawierają bardzo interesujący - i dotychczas niewykorzystany - materiał źródłowy do dziejów regionu bielskiego i robotniczych organizacji zawodowych tamże. Autor dużo miejsca poświęcił realiom codziennego życia i pracy społecznej w okresie przed I wojną i w latach międzywojennych. Stan dobry.