STACHNIUK Jan - Dzieje bez dziejów. Teoria rozwoju wewnętrznego Polski. Warszawa [1939]

Wydanie pierwsze.

Jan „Stoigniew” STACHNIUK [1905-1963] – polski filozof i publicysta. Teoretyk i twórca idei kulturalizmu, a także redaktor naczelny przedwojennego, nacjonalistycznego pisma „Zadruga” oraz lider skupionego wokół niego ruchu o tej samej nazwie. Organizacja skupiała działaczy nacjonalistycznych orientacji antychrześcijańskiej, którzy przybierali imiona starosłowiańskie jako pseudonimy i dążyli do odrodzenia politeistycznej duchowości dawnych Słowian. W miesięczniku „Zadruga” poddawano krytyce religijność katolicką, w której dopatrywano się głównego źródła nieszczęść Polski oraz propagowano światopogląd neopogaństwa słowiańskiego.  Opierał się na wizji historiozoficznej, według której dwoma najpotężniejszymi siłami kształtującymi rozwój społeczeństw są wola tworzycielska (utożsamiana z pełną witalności siłą, umożliwiającą człowiekowi przekraczanie własnych ograniczeń i tworzenie dzieł kultury materialnej i duchowej) oraz wspakultura (postawa bierna, odpowiedzialna za degenerację człowieczeństwa i kultury). Należał do najradykalniejszych i najbardziej konsekwentnych krytyków chrześcijaństwa. Jego światopogląd stanowił syntezę duchowości słowiańskiego politeizmu, panteizmu oraz materialistycznego kolektywizmu. Powstaniec warszawski, walczył w oddziałach AK. Odznaczony Krzyżem Walecznych. W latach 1949-1955 niesłusznie więziony.