Jan Cybis, PLAŻA W USTCE, 1964

66,0 x 81,0cm - olej, płótno sygn. p.d.: J. Cybis

sygn. na odwr. na płótnie g.: JAN CYBIS | „PLAŻA W USTCE“ 1964 r. 65 x 81, powyżej adres: WARSZAWA ul. Karowa 14/16, na g. listwie krosna flamastrem: 444

 

Obraz wystawiany i reprodukowany:

– Jan Cybis, Muzeum Narodowe w Warszawie, II – III 1965, il. 30, s. nlb., poz. kat. 83, s. 67.

 

Obraz opisany:

– Wykaz dzieł, oprac. H. Cybisowa, [w:] T. Dominik, Jan Cybis, Arkady, Warszawa 1984, poz. 346, s. 134 [jako własność rodziny].

 

Ostatnie kilkanaście lat twórczości Jana Cybisa w dużej mierze zdefiniowały pejzaże o tematyce morskiej. Składały się na nie zarówno mniejsze formy wykonane w technice gwaszu lub akwareli, jak i obrazy olejne. Pierwsze były malowane „z natury“ – pełniły rolę wakacyjnego szkicownika z malarskimi notatkami, na podstawie których artysta „rozstrzygał“ później płótna w pracowni. Jednym z nich był prezentowany w katalogu widok plaży w Ustce – nadbrzeżnej miejscowości, która obok Orłowa, Kuźnicy, czy Sopotu, należała do najchętniej odwiedzanych przez malarza. Tadeusz Dominik wspominał w monografii poświęconej swojemu nauczycielowi: Odkrył uroki małych portów z ich spokojną, senną egzystencją. Całe zgromadzone doświadczenie, zdobywane latami na martwych naturach i modelach, zaowocowało olśniewająco. [...] Malował różne zatoczki z małymi łodziami w ciepłym świetle kończącego się dnia lub zastygłe w sinej wodzie – jak
w ołowiu – łódki na tle pochmurnego nieba, lub pale wbite w piasek i wodę, jakby kroczące w stronę horyzontu – w głąb morza. Czasem będą to tylko trzy poziome plany - niebo, woda, plaża: jasne niebo z paroma obłoczkami, granatowografitowa woda (na wodzie białe, energiczne krechy – wietrzna pogoda) i szarawougrowy skraweczek lądu.

Zdominowane przez chłodne błękity przedstawienie nadbałtyckiej plaży, podobnie jak większość krajobrazów morskiej serii, charakteryzowało się użyciem bogatej, ciężkiej faktury. O jej specyfice pisał Zdzisław Kępiński we wstępie do katalogu wystawy, jaka miała miejsce w Muzeum Narodowym w Warszawie w 1965 roku: Nic bardziej fałszywego jak przypuszczenie, że Cybis nakładając niekiedy grube warstwy farby usiłuje uzyskać efekty fakturowe [...] Powstają one w jego obrazach tylko jako produkt uboczny powracania wielokrotnego do obrazu dla nadania jego barwnej powierzchni głębi i soczystości tonu, nadania materii farb takiej konsystencji, dzięki której światło stawałoby się żywiołem ogarniającym i porywającym nie tylko lotne, ale i ciężkie, fizyczne składniki obrazu.

Typowe dla przywódcy kapistów „zmagania“ z materią farby przekładały się na niezwykłą świetlistość i dźwięczność barw, które doskonale oddawały liryczny klimat niewielkiego kurortu i piękno morskiego żywiołu.

 

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite)

Jan Cybis (Wróblin na Śląsku Opolskim 1897 - Warszawa 1972) rozpoczął studia malarskie w Akademii Sztuki i Przemysłu Artystycznego we Wrocławiu (1920-1921). Następnie kształcił się w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem Józefa Pankiewicza. W 1924 wraz z grupą kolegów tworzących tzw. Komitet Paryski (w skrócie „KP”; stąd nazwa grupy „kapiści”) wyjechał do Paryża, gdzie kontynuował naukę początkowo w kontakcie z Pankiewiczem, później samodzielnie. W 1930 wziął udział w pierwszej wystawie kapistów w paryskiej Galerie Zak, później we wspólnej wystawie w Genewie, a po powrocie do kraju w 1931 także w zbiorowej wystawie w Polskim Klubie Artystycznym w Warszawie. W 1932 miał pierwszą wystawę indywidualną w Krakowie. Był główną postacią grupy, propagatorem założeń wysuwających na naczelne miejsce zagadnienia koloru, który „był treścią i formą” jego malarstwa. Ostatnia wystawa w warszawskiej Zachęcie dała możliwość prześledzenia jego bardzo konsekwentnej drogi twórczej. Odrzucając wszelką anegdotę, tworzył obrazy malowane „z powodem plastycznym” – pejzaże, martwe natury, portrety. Był także tłumaczem i krytykiem sztuki, pisywał artykuły, m.in. do krakowskiego „Głosu Plastyków” , którego redaktorem naczelnym został w roku 1937. W roku 1946 został profesorem warszawskiej ASP, gdzie wykładał do 1968 (z przerwą 1951-1957). W 1955 wykładał też w PWSSP w Sopocie.